شیرابه های خطرناک تیری درقلب منابع زیر زمینی گیلان

به گزارش خبرنگار مهر در رشت، روند رو به گسترش تولید زباله و دفن آن در شمال، مشکلی خطرناکی است که اگر به درستی به آن پرداخته نشود، آلودگیهای برگشت ناپذیری را موجب خواهد شد.

پسماند به مواد جامد و مایعی گفته می شود که به طور مستقیم یا غیر مستقیم حاصل فعالیت انسان بوده و زائد تلقی می شود، به طورکلی پسماندها به پنج گروه از قبیل پسماندهای شهری، بیمارسـتانی، ویـژه، کشاورزی وصنعتی تقسیم می شوند.

ازدیاد پسماندها ناشی از مصارف روزانه بشری و مـدیریت آنهـا از معـضلات اساسـی جوامـع است، امروزه در جای جای مناطق شهری، روستایی و اطراف سکونتگاهها انباشت زباله ها و پسماندهای ناشی از مصارف گوناگون این مناطق به چشم می خورد، حتی در سواحل رودخانه های که از میان شهرها می گذرنـد یـا در حاشیه و در میان تالابها نیز شاهد انباشت مواد زائد ناشی از استفاده های انسانی هستیم.

راهکارهای مدیریتی برای حفاظت کیفی منابع آبـی از طریق کنترل پسماندها در حریمهای این منابع

بارش سالیانه باران در استان گیلان بیش از هزار و 200 میلیمتر است، در اثر بارش شدید باران شیرابه های حاصل از تجزیه دفن زباله را به راحتی وارد شبکه های زهکشی و از این طریق به سایر محیط های آبی و خاکی انتقال داده و علاوه بر آلودگی این محیط ها، سبب آلودگی زیرزمینی بر اثر نشت ونفوذ شیرابه می شود.

شیرابه حاصل از محل دفن زباله عامل اصلی کاهش اکسیژن و بالا بودن آمونیوم و فسفر در آب رودخانه می شود که عوارض بسیار نامطلوبی بر تنفس آبزیان، غیر هوازی شدن محیط آبی و یوتیرفیکاسیون در رودخانه ها خواهد داشت.

بنابراین بررسی منابعی که باعث کاهش کیفیت آب ورسوبات می شوند اهمیت زیادی در مدیریت دقیق منابع آب و خاک در حوضه مختلف به ویژه رودخانه های منتهی به تالاب بین المللی انزلی در استان دارد و علل در معرض نابودی قرار دادن این تالاب را روشن می کنند.

همچنین توسعه صنایع یکی از مهمترین عوامل اقتصادی هر کشوری به شمار می رود و رشد سریع جمعیت با توجه به افزایش سریع مواد مصرفی و در نتیجه ازدیاد مواد زائد جامد و مایع (زباله و فاضلاب) از موضوعاتی است که اخیرا بحرانهای عظیمی در جوامع بشری بوجود آورده است.

حال سئوال اینکه در مورد دفع اصولی برخی از آلاینده های صنعتی چه باید کار کرد به هر حال باراش باران در استان گیلان زیاد است و به دلیل باران زیاد زباله ها و پسابها بیشتر در زمین نفوذ می کنند، برای کاهش مضرات شیرابه های که به زمین نفوذ کرده و همچنین عدم ورود این مواد خطرناک به نقاط مختلف به ویژه اراضی کشاورزی چه راهکارهای نیاز است؟

یک کارشناس مسائل زیست محیطی با بیان اینکه پسابهای بصورت روان آب یعنی فاضلاب وارد عرصه ها طبیعی می شوند، گفت: به یقین اثرات تخریبی پسابها در آبهای جاری و سفره های آبهای زیرزمینی بسیار شدید خواهد بود.

مجید محمدی افزود: گسترش انواع آلایندهها در آبهای سطحی و زیرزمینی ناشی از فعالیتهای صنعتی، کشاورزی، خانگی و بیمارستانی نیاز به رفع این آلایندهها بیشتر از هر زمان احساس می ‌شود.

وی با اشاره به اینکه مدیریت پساب و پسماند مربوط به دستگاههای خاصی است، یادآورشد: پسماندها و زباله های بیمارستانی و پسابهای بیمارستانی عفونی و غیرعفونی مربوط به دانشگاه علوم پزشکی، ساماندهی زباله های شهری و خانگی برعهده شهرداری ها و زباله های صنعتی مربوط به شهرکهای صنعتی یا صاحبان صنایع تولیدی و همچنین زباله های خطرناک بصورت ویژه است.

این کارشناس مسائل زیست محیطی ادامه داد: انواع پسابهای صنعتی، خانگی و کشاورزی با ورود بی ‌رویه به طبیعت، به طور خطرناکی محیط‌ زیست را تهدید می ‌کند.

آلودگی هوا، آب و خاک همچنان در حال گسترش

به هرحال امروزه با وجود تمام‌ قوانینی که به منظور جلوگیری از آلودگی محیط‌ زیست وضع شده‌ اما آلودگی هوا، آب و خاک همچنان در حال گسترش است، در این میان آلودگی محیط‌ های آبی، شامل آلودگی آبهای سطحی و زیرزمینی ناشی از فعالیتهای انسانی به یکی از مشکلات زیست ‌محیطی در سراسر کشور به ویژه استانهای شمالی تبدیل شده ‌است که به دلیل محدودیت این منابع ادامه این روند هشداری جدی برای کنترل و جلوگیری از انتشار این آلایندههاست.

روشهای مختلفی امروزه برای تصفیه پسابهای صنعتی وجود دارد که به ‌عنوان نمونه می‌ توان به روشهای فیزیکی، شیمیایی، مانند لخته کردن، شناورسازی و الکتروشیمی، روشهای بیولوژیکی و استفاده از انواع صافی‌ ها اشاره کرد.

همچنین استفاده از جاذبها و روشهای اکسیداسیون پیشرفته برای کاهش مقادیر کم آلودگی نیز از سوی کارشناسان توصیه می ‌شود، تمام ‌این روشها دارای مزایا و معایب خاص خود است و هریک در یکی از مراحل تصفیه پساب و بسته به غلظت و نوع آلاینده کاربرد دارند.

با این وجود کاهش ذخایر منابع طبیعی و نیاز به حفاظت محیط زیست چالش مهمی را در زمینه توسعه پایدار ایجاد کرده و مدیریت مواد زائد جامد فرصتهای را برای بهبود فوائد حاصل از حفاظت منابع طبیعی و بهبود شرایط زیست محیطی فراهم می کند.

یک شهروند رشتی در این ارتباط گفت: دفن غیر اصولی و غیر بهداشتی زباله می تواند به محیط زیست استان گیلان آسیب جدی بزند.

محمد جوادی افزود: زباله شهر رشت بصورت منظم جمع آوری می شود اما کجا می رود؟ کجا دفن می شود؟ نمیدانم؟!

دپوی زباله در جنگلهای سرسبزسراوان بسیار زشت است 

وی ادامه داد: بخش از زباله های شهر در کارخانه کمپوست تبدیل به کود آلی می شود اما آن بخشی که در جنگلهای سراوان دپو می شود یک کار زشتی است، زباله های که دچار آلودگی می کنند در نقطه ای دپو شوند که به زیست محیط آسیب نرسانند.

این شهروند یادآورشد: اگر این زباله در مکانهای مثل جنگلها دفن شوند چه تبعات زیست محیطی را به بار خواهند آورد با توجه به اینکه گیلان استانی است که به عنوان قطب گردشگری درکشور به حساب می آید.

یک شهروند رشتی که خود را دانشجو معرفی کرد نیز گفت: منابع زیرزمینی آبی به دلیل شیرابه های سمی ناشی از انواع زباله ها در حال از بین رفتن هستند.

زهرا حسنی افزود: شیرابه زباله های به دلیل نفوذ بی رویه در دل زمین باعث آلودگی سفرهای آبهای زیرزمینی و همچنین به فضای سبز و درختان صدمه خواهد زد.

وی خاطر نشان کرد: با بکارگیری تکنولوژی های جدید می توان تمامی زباله را به نحوی دفن، امحاء یا بازیافت کرد و کمتر به طبیعت آسیب رساند.

این دانشجو یادآورشد: رودخانه های " زرجوب " و " گوهررود " که از دل شهر رشت می گذرد به یک نهر فاضلاب سرباز تبدیل شده است که باید این رودخانه ها را از این وضعیت نجات داد.

عمق زباله در منطقه جنگلی سراوان به 72 متر می رسد

رئیس شورای اسلامی شهر رشت در این خصوص گفت: با توجه به اینکه از حدود 500 تن زباله که روزانه در سراوان تخلیه می شود 150 تن مربوط به روستاها و شهرستانهای اطراف است، جلوگیری از این انتقالات در کنار افزایش ظرفیت کارخانه کمپوست و تبدیل حدود 200 تا 220 تن زباله رشت به کود آلی، مقدار زباله های انتقالی به سراوان را کاهش می دهد.

محمدرضا قاسمی با اشاره به اینکه دفن زباله در سراوان از سال 1362 آغاز شده است، افزود: طبق برآورد کارشناسان تاکنون حدود سه میلیون تن زباله در این منطقه جنگلی دفن شده تا حدی که عمق زباله در برخی مناطق به 72 متر می رسد.

وی با بیان اینکه در کشورهای پیشرفته زباله بحران نیست بلکه به فرصتی درآمدزا تبدیل شده است، اظهارداشت: در آفریقای جنوبی از زباله 17 نوع محصول مختلف تولید می شود.

رئیس شورای رشت گفت: با توجه به بالا بودن سطح آبهای زیرزمینی در استانهای شمالی، وزارت کشور ساماندهی زباله های این منطقه را در اولویت قرار داده است که در این راستا اولین کارخانه کمپوست رشت با اعتبارات دولتی در سال 1382 راه اندازی شد.

وی خاطر نشان کرد: با توجه به اینکه پس از انتقال زباله به کارخانه کمپوست، بخشی از آن به کود آلی تبدیل می شود باید برای مدیریت ضایعات باقی مانده نیز تدابیر ویژه ای اتخاذ شود.

قاسمی افزود: در بسیاری از کشورها بر اساس طراحی یک سیستم کاملا علمی، ضایعات را به گونه ای دفن می کنند که حتی در فاصله بسیار کم از محل دفن هیچ بوی نامطبوعی به مشام نمی رسد بنابراین می توان طراحی یک لندفیل مناسب برای رشت را در دستور کار قرار داد.

وی با بیان اینکه برای مدیریت بحران زباله باید برنامه های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت داشت، بر ضرورت مدیریت واحد در این خصوص تأکید کرد.

رئیس شورای رشت با بیان اینکه اساسی ترین کار، کاهش حجم زباله از طریق تفکیک ضایعات از مبدا است، گفت: کاهش حجم زباله مدیریت آن را در مراحل بعدی آسان تر خواهد کرد.

وی با اشاره به انتقال روزانه 50 تن زباله از میادین میوه و تره بار به سراوان متذکر شد: در حال حاضر بسیاری از کشورها با بهره گیری از گونه ای کرم، بهترین کود را از ضایعات میوه تهیه می کنند.

به هر حال ورود مواد شیمیایی و عناصر نامطلوب در آب سبب آلودگی شیمیایی آن شده و چون آب در طبیعت در گردش است، آلودگی آب به سرعت گسترش جیوه، سرب، مواد شیمایی سمی، از خطرناک ترین آلوده کنندههای آب هستند و برخی از این مواد، سالها در محیط باقی می مانند و حیات جانواران و گیاهان را به خطر می اندازد.

استفاده وسیع و بی رویه آفت کشها در امور کشاورزی بدون توجه به مسائل زیست محیطی سبب آلودگی محیط زیست به خصوص منابع آبی می شود.

آفت کشها در اثر کاربردهای مستقیم و غیر مستقیم و از طریق ریزشهای جوی، زه آبهای کشاورزی، جریان باد و سایر روشها وارد منابع آبی می شوند، این مواد پس از ورود به منابع آبی تحت تاثیر فرآیندهای تجربه و انتقال، ممکن است چند سال در منابع آبی دوام یابند.

ورود انواع پسابها به آبهای سطحی و زیرزمینی ساکنان استانهای شمالی را تهدید می کند

با توجه به اینکه وارد کردن سموم دفع آفات گیاهی و کودهای شیمایی آب را آلوده می کند، ورود آلایندههای کشاورزی و خانگی به داخل آبهای سطحی و زیرزمینی، ساکنان استانهای شمالی را تهدید می کند زیرا بافت شهری این استانها به گونه ای است که فاضلابهای شهری و روستایی وارد آبهای سطحی و زیرزمینی می شود و اکثر زمینهای این استانها زمینهای کشاورزی بوده که به دلیل عدم توان کنترل خارجی و پسابهای کشاورزی، سموم کشاورزی آلودگی ها وارد آبها و رودخانه ها شده است.

پسابهای کشاورزی یکی از مضرترین منابع آلوده کننده محیط زیست هستند، به طور مثال آلودگی منابع آبهای سطحی همچون رودخانه سپیدرود و تالاب انزلی توسط این پسابها به یک مشکل زیست محیطی دراستان تبدیل شده است.

از معضلات استانهای شمالی را می توان فرسایش خاکهای سطحی زمینهای زراعی کشاورزی که در نتیجه سیلابهای فصلی سال، عدم مدیریت دفع زباله های عفونی و سایرموارد را نام برد، این در حالیکه بشر به منظور کسب منافع اقتصادی بیشتر، از یکسو به استفاده روز افزون از سموم و کودهای شیمایی رو آورده و از طرف دیگر در راستای دستیابی به توسعه صنعتی یا دفع زباله های شیمیایی و پسابهای صنعتی کارخانجات به محیط های طبیعی به آلودگی آنها اقدام کرده است.

بر این اساس توسعه کشاورزی و صنعتی با ایجاد انواع مختلف آلودگی در اجزاء اصلی محیط زیست یعنی خاک، آب و هوا همراه بوده است.

 به هرحال استان گیلان به دلیل داشتن ظرفیتهای بسیار بالا و جاذبه های فراوان گردشگری و کشاورزی از این نظر قطب بسیار مهمی در کشور است از اینرو باید این ظرفیتها به خوبی حفظ و استان را از آلایندهها خطرناک محفوظ داشت و همینطور در مورد انواع پسابهای صنعتی، کشاورزی، خانگی و بیمارستانی باید درک عمومی را بالا برد تا این طبیعت سبز فام با سفره های آبهای زمینی خود همیشه پایدارباشد.